Nowe zasady pożyczek zakładowych

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) opracowuje obecnie projekt ustawy, która ma zmienić zasady funkcjonowania kasy zapomogowo-pożyczkowej (KZP) w przedsiębiorstwach. Nowe zasady mają z jednej strony zwiększyć bezpieczeństwo, z drugiej jednak mogą też ograniczyć możliwości korzystania z tej formy pomocy.

Jakie są założenia nowego projektu KZP opracowywanego przez resort pracy?

Zgodnie z założeniami nowego projektu ustawy KZP u pracodawcy może założyć co najmniej 10 osób wykonujących pracę zarobkową, w tym też zatrudnieni w przedsiębiorstwie zleceniobiorcy. Jednakże już samo uzyskanie wsparcia finansowego uzależnione będzie częściej od uzyskania poręczenia.

Dotychczas podstawą tworzenia i funkcjonowania kas w przedsiębiorstwie jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 grudnia 1992 roku (Dz.U.nr 100, poz. 502 ze zm.). Tymczasem od 1 stycznia 2019 roku obowiązują nowe przepisy ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.), zgodnie z którymi prawo do zrzeszania się przysługuje również osobom wykonującym pracę zarobkową na innej podstawie, aniżeli na etacie (jak chociażby zleceniobiorcy).

I znowelizowany art. 39 powyższej ustawy przewidywał, iż tacy zatrudnieni mogą być też członkami KZP. Zatem koniecznym stało się dostosowanie przepisów i rząd uznał, że dotychczas obowiązujące rozporządzenie zostanie zastąpione ustawą. Podstawą to takiej decyzji stało się to, iż zasady funkcjonowania KZP dotyczą praw i obowiązków obywateli, a jest to materia podlegająca unormowaniom ustawowym.

Co znalazło się w projekcie ustawy dotyczącym KZP?

Projekt ustawy w dużej mierze zawiera elementy, które do tej pory funkcjonują, tyle, że w formie obowiązującego już od 1992 roku rozporządzenia. Nowości, które się w projekcie znalazły, dotyczą dostosowania zakresu uprawionych do członkostwa w kasach oraz doprecyzowania zasad korzystania z pożyczek i zapomóg.

Podstawą działania KZP ma być bowiem udzielanie pożyczek, natomiast zapomóg tylko w sytuacji dysponowania odpowiednimi środkami. Wpisowe do kasy będzie, tak jak do tej pory, wpłacane w kwocie, którą ustali walne zebranie. Z kolei osoba będąca członkiem kasy, będzie mogła zadeklarować miesięczne wkłady, których dokona przelewem bądź w formie gotówkowej. Będzie także możliwość wyrażenia zgody na ich potrącanie z wynagrodzenia.

Regulamin kasy powinien zawierać terminy i zasady zwrotu wkładu, jak i rodzaje udzielanych pożyczek i zapomóg, wraz z określeniem zasad ich przyznawania.

Projektowana ustawa przewiduje, iż jeśli suma pożyczki przekracza wysokość zgromadzonego wkładu członkowskiego, warunkiem jej udzielenia będzie zobowiązanie się co najmniej 2 poręczycieli do spłaty zadłużenia członka KZP.

Dopuszcza się też możliwość, iż statut kasy zawierał będzie inne wymagania, jak chociażby wymaganie udzielenia poręczenia przez większą liczbę osób czy też konieczność udzielenia w każdym przypadku, a nie tylko wtedy, gdy suma pożyczki przekracza wysokość zgromadzonego wkładu członkowskiego. Generalnie ma to istotne znaczenie, gdyż poręczyciel odpowiadał będzie całym majątkiem za zobowiązanie, które poręcza za członka kasy.

Projekt przewiduje, iż poręczycielem może zostać osoba wykonująca pracę zarobkową w danym przedsiębiorstwie, o ile jest tam zatrudniona od co najmniej 6 miesięcy, a jego umowa zawarta została na okres co najmniej równy okresowi spłaty pożyczki przez członka KZP.

Jak zauważa Małgorzata Lorenc z przedsiębiorstwa Lorenc-Doradztwo Kadrowe, wprowadzone w projekcie ustawy obostrzenia odnośnie zabezpieczenia pożyczek udzielanych z KZP mają zapewnić większe bezpieczeństwo finansowe samych kas. Jednakże z drugiej strony pojawia się pytanie, czy nie spowodują ograniczenia możliwości korzystania z pożyczek zakładowych przez zainteresowanych.

Podsumowując, projekt ustawy o KZP przede wszystkim służy uporządkowaniu kwestii pozwolenia na uczestniczenie w nich osobom, które nie są zatrudnione na umowę o pracę, a wykonują pracę zarobkową na innej podstawie, jak chociażby zleceniobiorcy. Ponadto, resort rodziny wprowadza obowiązkowe poręczenia jako formę zabezpieczenia spłaty udzielanych przez kasy pożyczek. Jednocześnie też nacisk w działalności kas położony został na udzielanie pożyczek i ograniczenie udzielania zapomóg.